Wanneer gaat de Onderwijsinspectie
ook toetsen op vitaliteit leerlingen?
Ik stel de vraag wel eens aan professionals in het basisonderwijs: waarom besteden jullie niet meer aandacht aan de leefstijl en vitaliteit van de kinderen op school? Na een diepe, lange zucht volgt steevast dezelfde uitleg. Nou ja, uitleg: het zijn meer excuses waarom het niet gebeurt. Leerkrachten in het primair onderwijs moeten al zoveel, er is geen geld voor, meer sporten en bewegen legt een claim op de onderwijstijd. En zolang scholen alleen worden afgerekend op schoolresultaten als taal en rekenen en niet op de leefstijl van hun leerlingen, zal het gros van de basisscholen niet veel meer tijd en middelen willen investeren in sport, bewegen, vitaliteit en leefstijl. De ‘goede voorbeelden’ uiteraard daargelaten.
Maar waarom, vraag ik me af, zou een Onderwijsinspectie ook niet de vitaliteit van leerlingen toetsen? Een school met in groep 8 allemaal dikke kinderen die een ‘voldoende’ scoren voor taal en rekenen, wordt door de Onderwijsinspectie meer gewaardeerd dan dezelfde klas met daarin allemaal fitte en vitale kinderen die voor diezelfde vakken een ‘onvoldoende’ scoren. Het komt er dus op neer dat we in Nederland meer waarde hechten aan hoogopgeleide mensen dan aan gezonde mensen. Het predicaat ‘excellente school’ zegt dus niets over de leefstijl en vitaliteit van de leerlingen (en leerkrachten). Het zegt alleen iets over de cognitieve ontwikkeling en prestaties van kinderen.
Ik wil een pleidooi houden om in de toekomst ook de vitaliteit van kinderen mee te wegen bij de eindbeoordeling van een school. Als we holistisch naar kinderen kijken, dan kunnen en mogen we niet stoppen met het alleen toetsen van cognitieve functies of vaardigheden als geheugen, intelligentie, taal en concentratie. Voeg aan het toetsingskader een indicator toe: hoe fit en gezond zijn de kinderen in groep 8? Ik denk dat we schrikken als we leerlingen naast de Cito-toets ook een fitheidstoets laten doen.
Als we in Nederland écht van nazorg naar voorzorg willen en de alsmaar stijgende zorgkosten willen afvlakken en ombuigen, dan zullen we toe moeten naar een onderwijssysteem waarin ook vitaliteit, fitheid en leefstijl worden gewaardeerd én getoetst. Onderzoeken wijzen bovendien uit dat kinderen beter presteren als ze gezond en fit opgroeien. Haal dus de vrijblijvendheid waarmee basisscholen nu invulling mogen geven aan de beweeglessen en de leefstijl van hun leerlingen weg en maak vitaliteit onderdeel van de wettelijke eisen voor basiskwaliteit van het primair onderwijs.
Ronald Wouters
Algemeen directeur NL Actief en medeoprichter PARTIJvdSPORT