Professor Costas Karageorghis:
‘Muziek onderschatte marketingtool in fitnessbranche’ (vervolg)

Wat doet muziek met sporters?

“Muziek verandert de emotionele en fysiologische toestand van een sporter en kan daarom voorafgaand aan een wedstrijd of training worden gebruikt als een stimulerend middel of als een kalmerend middel. Muziek zorgt voor de opwindingsregulatie en bevordert een optimale mindset. De meeste sporters gebruiken luide, opzwepende muziek om zich op te laden, en rustige muziek om te ontspannen en tijdens de cooling-down. Je kunt stellen dat muziek onze psyche manipuleert.”

 

Wat zijn daar de verklaringen voor?

“Er zijn drie plausibele verklaringen waarom muziek ons beter laat presteren. Ten eerste repliceert muziek vormen van lichamelijk ritme en vele aspecten van menselijke bewegingen. Muziek kan het lichaam dus vervoeren door middel van effectieve bewegingspatronen.

Ten tweede kunnen de teksten van goed gekozen muziek essentiële aspecten van techniek versterken. In atletiek is het nummer ‘Push It’ (van Salt-n-Pepa) bijvoorbeeld ideaal om een werpbeweging technisch goed uit te voeren. Ten derde maakt muziek de leeromgeving leuker, waardoor de intrinsieke motivatie van sporters toeneemt om belangrijke vaardigheden onder de knie te krijgen.”

 

Hoe maak je de keuze voor muziek tijdens het sporten?

“Een sporter die op zoek is naar muziek voor zijn training, moet beginnen met de context waarin hij gaat sporten. Wat voor soort activiteit wordt er ondernomen? Welke invloed heeft die activiteit op andere sporters? Wat is het gewenste resultaat van de training? Welke muziekfaciliteiten zijn er? Sommige activiteiten lenen zich bijzonder goed voor muzikale begeleiding, bijvoorbeeld die met een repetitief karakter: warming-up, krachttraining, circuittraining, stretching. In elk geval moet de sporter muziek kiezen met een ritme en tempo die passen bij het type activiteit dat wordt uitgevoerd. We hebben daarvoor de Brunel Music Rating Inventory (BMRI) opgesteld. Een sporter die tijdens de warming-up zijn hartslag wil verhogen tot 120 slagen per minuut, moet muziek kiezen met een tempo in het bereik van 80-130 slagen per minuut. Opeenvolgende nummers zouden een geleidelijke stijging van het muziektempo moeten creëren om overeen te komen met de beoogde geleidelijke verhoging van de hartslag. Bovendien kunnen muzieksegmenten worden afgestemd op verschillende onderdelen van de training, zodat bijvoorbeeld werktijd en hersteltijd worden onderbroken door muziek die afwisselend snel en hard of langzaam en zacht is. Deze aanpak is vooral geschikt voor zeer gestructureerde sessies zoals circuit- of intervaltraining.”

 

U heeft muziek eerder in verband gebracht met dissociatie. Kunt u dat toelichten?

“Zeker. Tijdens submaximale inspanning kan muziek de aandacht als het ware ‘versmallen’, waardoor de geest wordt afgeleid van gevoelens van vermoeidheid. Deze afleidingstechniek, beter bekend als dissociatie, kan een positieve gemoedstoestand bevorderen, waardoor de aandacht wordt afgeleid van gedachten van vermoeidheid. Meer specifiek worden positieve gevoelens zoals vitaliteit en geluk versterkt, terwijl negatieve aspecten zoals spanning, depressie en woede worden verzacht. Dit effect geldt alleen voor trainingen met een lage of matige intensiteit.”

 

Maakt sport en specifiek de fitnesswereld genoeg gebruik van de kracht van muziek?

“Vind ik niet. Of in ieder geval: niet genoeg. Dan praat ik wel in algemene zin, want er zijn sportclubs, trainers en coaches die perfect aanvoelen hoe ze de kracht van muziek kunnen benutten. Vaak zie je dat bij fitnessclubs de ene les altijd vol zit en de andere les bij een andere instructeur minder populair is en een groter verloop heeft. Vaak schuilt het antwoord op dat verschil in de keuze van muziek en de interactie van de professional via muziek naar de sporters. De fitnessprofessional kan via muziek een band opbouwen met de sporter die hij begeleidt of de deelnemers in zijn groepsles. Muziek kan écht het verschil maken tussen een succesvolle club en een gemiddelde club. Met andere woorden: het loont zich om als fitnessclub meer aandacht aan muziek te besteden.”

 

Er zijn ook muziekloze fitnessclubs.

“Dat klopt en dat begrijp ik goed. Niet iedereen vindt het fijn om met muziek te sporten. Er is zeker een markt voor sporten zonder muziek. Luide muziek staat in deze coronatijd sowieso ter discussie, omdat mensen dichter bij elkaar gaan staan om elkaar te verstaan. In Zuid-Korea hebben ze zelfs bepaald hoe luid muziek in fitnessclubs mag worden gedraaid, juist om te voorkomen dat mensen te dicht bij elkaar komen. Het voorbeeld van muziekloze clubs en lessen geeft ook aan dat muziek altijd maatwerk is. Afhankelijk van de individuele muzieksmaak, het moment van de dag, de leeftijd van de sporter, de aard van de training, enz. Er bestaat niet zoiets als dé playlist voor een club of les. We kunnen hooguit kijken of het ritme van een lied zich leent voor de aard van de oefening of les. En het is ook mogelijk om lessen in een bepaald genre te branden. Ik ken clubs met een zogeheten evergreen hour. In dat uur draaien ze alleen golden oldies. Daar wordt ook mee geadverteerd, om een speciale groep mensen te werven.”

 

Hoe zou u een fitnessclub inrichten qua muziek?

“Ik zou werken met zones. Bijvoorbeeld een zone voor body & mind, een zone voor cardio en een zone voor krachttraining, met ieder een eigen muziekstijl. Ik zou in de body & mind zone kiezen voor bijvoorbeeld muziek van Enigma, in de cardio zone voor dance en r&b, en in de zone van de krachttraining voor hardrock, gangstarap en heavy metal. Clubs die zo werken, blijken in de praktijk heel succesvol.”

 

Verwacht u dat muziek een prominentere rol in de fitnessbranche gaat krijgen?

“Ja, dat gaat gebeuren. Als fitnessclubs meer aandacht besteden aan muziek en hun aanbod daardoor meer het karakter van entertainment krijgt, dan wordt sporten ook een avondje uit. Daardoor kunnen ook die mensen worden bereikt die sporten en bewegen eigenlijk niet zo leuk vinden en nu nog thuis blijven. Met andere woorden: muziek is een interessante marketingtool voor de fitnessbranche. Muziek zal leiden tot meer mensen die met plezier gaan sporten en bewegen, tot meer leden en omzet bij fitnessclubs, en uiteindelijk tot een fittere en vitalere wereld. Maar muziek is nog een onderschatte marketingtool in de fitnessbranche. Als het gaat om manieren om meer mensen te inspireren om te gaan bewegen en om tot een gezondere en gelukkigere samenleving te komen, dan wordt muziek niet vaak als middel genoemd. Dat is onterecht.”